Türkiye’nin Dış Ticaretinde Ülke Çeşitliliğinin Sosyoekonomik Belirleyicileri

Özet

İhracatta ürün ve ülke çeşitlemesi ekonominin tamamında etkin rol oynayan dinamik bir mekanizma olmasına rağmen Türkiye’de ihracat çeşitlemesine dair bariz bir dış ticaret politikası bulunmamaktadır. Ancak, bu tip politikaların oluşturulabilmesi için de bu süreci nelerin tetiklediğinin bilinmesi önem arz etmektedir. Çalışmada, ülke çeşitliliğini ölçmek için normalize edilmiş HHI, CR4, Mutlak Theil ve Entropi endeksleri hesaplanmıştır. Bahsi geçen endekslerden hareketle Türkiye’de ihracat çeşitliliğinin, ülke bazında 1980 sonrası dönemde arttığı tespit edilmiştir. Ülke çeşitlemesinde artışı tetikleyen mekanizmaların araştırıldığı literatürden hareketle ülke çeşitliliğini belirleyen sosyoekonomik faktörlerin tespiti için analizler yapılmıştır. Uzun dönem analiz sonuçlarına göre Türkiye ihracatı ülke çeşitliliğinin; ticari açıklık, dış ticaret hadleri, makroekonomik istikrarsızlık, fiziki sermaye kapasitesi, doğal kaynak sahipliği, beşeri sermaye ile pozitif; buna karşılık kişi başı gelir artışı ve dış pazarlara uzaklık ile negatif ilişkili olduğu gözlenmiştir.