Diyarbakır Ziya Gökalp Kütüphanesi’ndeki Patrona Halil İsyanı Adlı Yazma
Anahtar Kelimeler:
Patrona Halil, İsyan, III. Ahmed, İbrahim Paşa, I. Mahmud, Yeniçeriler.Özet
1730 yılında Osmanlı Devleti’nde Patrona İsyanı olarak adlandırılan bir ayaklanma zuhur etmiş, eğlenceyi ve şatafatı temsil eden Lale Devri’ne sona vermişti. İsyancılar devrin padişahı III. Ahmed’i tahtından indirmişler ve uzun zaman iktidarda kalan sadrazam İbrahim Paşa’yı öldürtmüşlerdi. Sonrasında iki ay müddetle, tahta çıkardıkları padişah I. Mahmud ve sadrazam üzerinde zorba idaresi tesis etmişlerdi. Zevk ve sefa düşkünlüğünün emaresi olarak değerlendirdikleri önceden inşa edilen köşkleri yıktırmışlar ve beğenmedikleri idari uygulamaları kaldırmışlardı. Hususi olarak bu isyanı ve sonrasındaki gelişmeleri günü gününe anlatan, Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesinde kısa bir yazma eser mevcuttur. Bu yazma kütüphane kataloğunda Patrona Halil İsyanı adıyla kaydedilmiştir. Eser isyanı çok canlı ve yalın bir dille tasvir etmesi, ihtilalcileri değişik bir bakışla değerlendirmesi bakımlarından vakaya ilişkin diğer kaynaklardan farklılık arz etmektedir. Bu makalede esasen Patrona Halil İsyanı adlı eserin Osmanlıca metninin transkripsiyonu yapılmıştır. Bununla beraber eserin müverrihinin veya müstensihinin kim olabileceği üzerine kanaat beyan edilmiş ve isyana ilişkin diğer eserler de dikkate alınarak muhteviyatı bakımından bazı karşılaştırmalar yapılmıştır.
